• Nazwa programu: Profilaktyczno-wychowawczy program przeciwdziałania agresji u dzieci w grupie przedszkolnej.
  • Autorka programu: Greta Stachowiak

  • Cel programu: Dostarczenie dzieciom okazji do rozwijania umiejętności koniecznych do prospołecznego postępowania.
  • Założenia: wyciszanie nadmiernej aktywności dzieci impulsywnych, wykazujących zachowania agresywne, pobudzanie do aktywności dzieci nadmiernie „wycofanych”, mało eksponujących własne uczucia, kształtowanie odpowiedniego poziomu napięcia emocjonalnego, rozpoznawanie i nazywanie  własnych emocji oraz panowanie nad nimi, nawiązywanie kontaktów z innymi, odczytywanie ich potrzeb i nastrojów, rozpoznawanie uczuć innych i wykazywanie wrażliwości na nie, rozwijanie empatycznych zachowań, okazywanie pozytywnych emocji drugiej osobie, dzielenie się swoimi emocjami z innymi, przestrzeganie norm i zasad zachowania w grupie, rozwijanie poczucia odpowiedzialności, rozwijanie umiejętności współpracy w grupie, integracji z grupą, wyrażanie więzi z grupą w różnych formach ekspresji (plastycznej, muzycznej, werbalnej i ruchowej), rozpoznawanie przyczyn złości i agresji, opanowywanie i przezwyciężanie złości i agresji, rozładowanie nagromadzonej energii i skierowanie jej na konstruktywne tory, rozwijanie świadomości samego siebie, budowanie poczucia własnej wartości i silnej tożsamości, nauka nawiązywania nieagresywnych kontaktów, nauka pokojowego rozwiązywania konfliktów, poznanie technik radzenia sobie ze złością i agresją, dążenie do zmiany w zachowaniu, kształtowanie postaw akceptacji i tolerancji wobec siebie i innych (niepełnosprawnych, młodszych, starszych), kształtowanie postaw i rozumienie uniwersalnych wartości, takich jak: dobro, miłość, prawda, piękno, współczucie, wybaczenie, zgoda, nabywanie zdolności do uzewnętrzniania swoich odczuć, emocji słowem oraz niewerbalnymi środkami wyrazu (gestem, mimiką twarzy).
  • Realizacja programu wymaga od nauczyciela stosowania nowatorskich metod pracy i wykorzystywania różnych innowacyjnych technik. Najistotniejsze znaczenie mają metody pracy oparte na działaniu, bezpośrednim spostrzeganiu i przeżywaniu oraz na słowie. Proponuję metody, które nauczyciel przedszkola może stosować aby zabawy i ćwiczenia były atrakcyjne dla dziecka, wspierały jego aktywność, samodzielność, a nade wszystko dawały mu możliwość własnych rozwiązań i poszukiwań twórczych.
  • 1.metody integracyjne – budują dobry klimat do współdziałania w grupie  pozwalają na poznanie się członków grupy i nawiązanie między nimi życzliwych kontaktów polegających na współpracy, a nie rywalizacji, uwzględniają wszystkie poziomy komunikacji, uznają przeżycia za ważne np. zabawy integracyjne z Pedagogiki Zabawy (KLANZA).
  • 2.metody dramowe i inscenizacje – zakładają wyrażanie przeżyć i postaw wybranej osoby, uczą empatii, dają okazję do ćwiczeń nowych zachowań i radzenia sobie w różnych sytuacjach, stwarzają okazję do odreagowania ewentualnych napięć
  • a)technika zamiany ról: polega na organizowaniu dziecku zabawy, w której odegra ono rolę umożliwiającą mu zdobycie nowych doświadczeń o charakterze wychowawczo – terapeutycznym (np. dziecku agresywnemu organizujemy zabawę, w której odegra ono rolę dziecka poszkodowanego),
  • b)zabawy twórcze: np. teatr palcowy, teatrzyk kukiełkowy, pantomima; rozładowują napięcia emocjonalne u dzieci, uczą współpracy,
  • c)sposoby odreagowywania złości: zgniatanie gazet, ugniatanie plasteliny, malowanie jaskrawymi kolorami, uwalnianie nagromadzonej energii poprzez ukierunkowany ruch.
  • 3.metody relaksacyjno – koncentrujące – umożliwiają wyciszenie emocji i redukcję napięcia nerwowego, regenerują zmęczony organizm i przywracają równowagę psychiczną. Organizując ćwiczenia relaksacyjne można wykorzystać: relaksację opartą na treningu autogennym Schultza w wersji A. Polender wykorzystującą zdolność dzieci do identyfikacji i naśladownictwa bajkowych bohaterów, prowadzi do zwolnienia napięć mięśniowych, poprawia krążenie obwodowe, daje dziecku spokój i znosi napięcia afektywne; ćwiczenia Gimnastyki Mózgu m. in. pozycję Dennisona, punkty pozytywne, punkty równowagi, malowanie i rysowanie przy muzyce relaksacyjnej, wizualizowanie przy muzyce opowiadań relaksacyjnych, wsłuchiwanie się w odgłosy przyrody, słuchanie muzyki klasycznej, która pozwala zharmonizować ciało i umysł docierając do układu limbicznego odpowiadającego za uczucia; potrafi złagodzić  stres, dodać pozytywnej energii do działania, odprężenie się i relaksacja na świeżym powietrzu wśród zieleni, afirmacje wypowiadane w celu wywołania pozytywnych zmian w nastawieniu do problemu; afirmacje uczą też eliminowania nadmiernej krytyki i uruchamiają mechanizm pozytywnych myśli.
  • 4.metody Ruchu Rozwijającego W. Sherborne umożliwiają poznanie własnego ciała oraz budowanie więzi z innymi. Poprzez ćwiczenia w parach i ćwiczenia w grupie dziecko uczy się nawiązywania kontaktów i współdziałania z innymi. Uwalniają one także od nadmiaru energii o fizjologicznie wzmożonej sile. Sposób wyładowania tej energii raz jest dowolny, innym razem ruchom nadawana jest określona forma, społecznie akceptowana.
  • 5.metody twórczego myślenia i rozwiązywania problemów – kształtują umiejętności interpersonalne: współdziałanie, porozumiewanie się; doskonalą umiejętność wyrażania myśli, przeżyć i pragnień; uświadamiają wartości etyczne; wyzwalają zdolność porównywania i oceniania; kształtują umiejętność przezwyciężania przeszkód; rozwijają m. in. zdolności abstrahowania, kojarzenia, metaforyzowania; umożliwiają wyrażanie własnych poglądów poprzez ekspresję słowną, muzyczną, plastyczną i ruchową.
  • 6. metody dyskusyjne – uczą negocjowania, argumentowania, kompromisu, słuchania innych np. „burza mózgów”.
  • 7. metody interakcyjne przeciwdziałające agresji wg R. Portmann
  • Współpraca z rodzicami: Nawet najlepiej zorganizowane zajęcia, przy wykorzystaniu efektywnych metod pracy, nie przyniosą spodziewanych korzyści dziecku bez współdziałania przedszkola z rodziną. Ścisła współpraca nauczycieli i rodziców zawsze przynosi bardzo dobre efekty i możemy się wówczas spodziewać, że dziecko zacznie nabywać coraz lepsze kompetencje społeczne.